ដោយ ៖ ជាតិ
ភាពមិនចុះសម្រុងគ្នាក្រោយការបោះឆ្នោត អស់រយៈកាល ៥ អាណត្តិមកហើយ គឺមានដំណើរការទៅមុខបានដោយផ្អែក លើ កត្តាបង្រួបបង្រួមជាតិ ។ ព្រោះមរតកដែលជាប្រភពបន្សល់ទុក ឱ្យតាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៣ មកគឺការចាប់ផ្តើមកសាងរបត់ ដឹកនាំថ្មី តាមលំនាំប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស ប៉ុន្តែវិបត្តិដែលចេះតែ បន្តនៅក្រោយការ បោះឆ្នោតនោះគឺបានបន្សល់ទុកឱ្យតាំងពី ឆ្នាំ ១៩៩៣ មកម៉្លេះ ដែលអាចនិយាយបានថាជាប្រពៃណីទៅហើយ សម្រាប់ បក្សចាញ់កើតទុក្ខមិនសុខចិត្ត ចំពោះបក្សឈ្នះឆ្នោត ។
តាមពិតទៅកម្ពុជាគួរមាន រូបមន្តដោះស្រាយជម្លោះតាំង ពីឆ្នាំ១៩៩៣ មកម៉្លេះ ដើម្បីទ្រ ទ្រង់ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្សឱ្យមានភាពរឹងមាំបាន ប្រសិនបើមេដឹកនាំគណបក្សឈ្នះឆ្នោតទាំងបួននៅឆ្នាំ ១៩៩៣ ពិតជាមានឆន្ទៈ តម្កល់ផលប្រជាជាតិនិងប្រជារាស្ត្រជាធំ ស្ថិតនៅក្រោមដំបូលរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលមានលក្ខខណ្ឌស៊ីវិល័យ ស្របតាមស្តង់ដា មួយ ដែលអាចធានាដល់អំណាច ពលរដ្ឋបាន ។ ប៉ុន្តែជាអកុសល បើក្រឡេកទៅមើលស្ថានភាព នយោបាយក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៣ គឺបក្សឈ្នះឆ្នោតដែលមានទ្រង់រណប្ញទ្ធិ ជាព្រះប្រធានប្រវត្តិសាស្ត្រ និងតែមួយគត់គ្មានពីរ ទើបគេពុំបានឃើញ មានមាត្រាណាមួយក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលចងក្រងនិងចុះហត្ថលេខា ដោយលោកតា សឺន សាន កំណត់ពីអំណាចថ្នាក់ ដឹកនាំឱ្យបានច្បាស់លាស់នោះឡើយ បើទោះបីពេលនេះមានការទាមទារឱ្យមានការកំណត់អាណត្តិនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក៏ វាស្ថិតនៅក្រៅរង្វង់រដ្ឋធម្មនុញ្ញនោះដែរ ។
នៅមានកត្តាច្រើនទៀត ដែលរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ ១៩៩៣ មិនបានបញ្ញត្តិក្នុងមាត្រាលើការបង្កើតស្ថាប័នបោះឆ្នោតឱ្យមាន ភាពសេរីត្រឹមត្រូវនិងយុត្តិធម៌ ។ ផ្ទុយទៅវិញ គ្រោងនៃប្រព័ន្ធច្បាប់បោះឆ្នោតផ្តើមចេញពីការត្រូវរ៉ូវគ្នាដែលមាន លក្ខណៈ ជាបុគ្គលទើបបន្សល់ទុកឱ្យទំនាស់បន្តរាលដាល រហូតដល់សព្វថ្ងៃ ព្រោះស្ថាប័នបោះឆ្នោតជាអាជ្ញាកណ្តាលដែលតម្រូវឱ្យធ្វើការងារមួយឯករាជ្យនិងអាចផ្តល់ទំនុកចិត្តដល់បក្សប្រកួតប្រជែង បើផ្អែកតាមវិទ្យាសាស្ត្ររីកចម្រើនដូចសព្វថ្ងៃ នេះពិតជាអាចជួយដល់ អាជ្ញាកណ្តាលដំណើរការទៅបានដោយពុំមានការរិះគន់អ្វីនោះឡើយ ។
រហូតមកដល់អាណត្តិទី ៥ ឆ្នាំ២០១៣ទៅហើយ ក្រុមអ្នកវិភាគស្ថានការណ៍នយោបាយក្រោយការបោះឆ្នោតនៅតែ បាន ចាត់ទុកមរតកនៃការបង្រួបបង្រួមបក្សឈ្នះឆ្នោត គឺជាករណីដែលកម្ពុជាមិនអាចខ្វះបានទៅហើយប៉ុន្តែលក្ខណៈ ខុស ប្លែកក្នុងអាណត្តិទី ៥ នេះ គឺការបង្រួបបង្រួមខុសគ្នាពីអាណត្តិមុនៗត្រង់ថាការទាមទារឱ្យមានការបង្រួបបង្រួម របស់ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺដើម្បីធ្វើការកែទម្រង់ ព្រោះនៅពេលបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចរួបរួមបួនអាណត្តិមកហើយគឺសំដៅតែ ទៅលើអំណាចតាំងពីថ្នាក់ ជាតិ រហូតដល់រាជធានី ខេត្ត ស្រុក ខណ្ឌ តែប៉ុណ្ណោះ ។
ជុំវិញករណីបង្រួបបង្រួមជាតិនេះដែរ ត្រូវបានលោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ឱ្យដឹងជាសាធារណៈថា នៅលើពិភព លោកនេះ គ្មានបក្សចាញ់ឆ្នោតណាទាមទារធ្វើជាប្រធានសភាជាតិនោះទេ ។ ទោះបីការអះអាងរបស់លោក ហ៊ុន សែន បង្ហាញពី ភាពត្រឹមត្រូវក៏ពិតមែន! ប៉ុន្តែលោក សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា ដែលប្រកាសថាបក្សខ្លួនឈ្នះឆ្នោតដែរនោះក៏ប្រកាស ទាមទារឱ្យបង្កើតគណៈកម្មការឯករាជ្យ ដែលមានការចូលរួមពីអន្តរជាតិដើម្បីត្រួតពិនិត្យទៅលើសន្លឹកឆ្នោតឡើងវិញ ប្រសិន បើរកឃើញថាគណបក្សប្រជាជនឈ្នះឆ្នោតមែន គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងទទួលស្គាល់ ដោយមិនទាមទារ អំណាចណាមួយឡើយ ។
ដោយសារចម្លើយពីរសុទ្ធសឹងតែមានហេតុផលដូចគ្នា នេះហើយទើបតម្រូវឱ្យការបង្រួបបង្រួមក្នុងអាណត្តិ ទី ៥ នេះ សំដៅឆ្លុះបញ្ចំងពីតុល្យភាព អំណាចដើម្បីកែទម្រង់ឈាន ទៅបញ្ចប់វិវាទក្រោយពេល បោះឆ្នោតបាន ៕
